
مجسمه مادر که حاصل دسترنج هشت ماه کار و تلاش هنرجویان دانشکده هنرهای زیبا است، ابتدا توسط طالبان سیاهپوش شد و بعد در تصاویر پخش شده معلوم است که این مجسمه سر جایش نیست. گمانهزنیها نیز وجود دارد که مجسمه مادر توسط طالبان تخریب شده است. اما داستان ساخت مجسمه مادر چیست و کی ساخته شد و مخالفتهای اساتید شرعیات بخاطر چه بود؟
اسیتا فردوس، دانشآموخته دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه کابل در گفتگویش با خامه پرس داستان ساخت تندیس مادر را اینگونه بازگو میکند: «اواخر سال ۲۰۱۲ که ما نیز هنرجوی دانشکده هنرهای زیبا بودیم، ۳ پسر و ۳ دختر مشغول کار روی تندیس مادر بود. در ابتدا معلوم نبود که چیکار میکنند و خیلی زود معلوم شد که ساخت پیکر یک زن در دستور کار است. با برجسته شدن برجستگیها و زنانگیهای تندیس یک زن و کودکی که در آغوشش نمایان بود بخوبی نشان میداد که تندیس مادر است.»
اسیتا در ادامه میگوید: «تازه با مجسمه مادر آشنا میشدیم و مادر به عنوان یک اسم شده بود محل ملاقات، یا یک آدرس ثابت برای دیدن همکلاسیها و دوستان. این در حالی بود که هنوز کار روی مجسمه مادر ادامه داشت و گمان میرفت که تا یک ماه دیگر تمام شود. سال ۲۰۱۳ است و در ماه جون قرار داریم که کار این پروژه در ماه جولای قرار بود تکمیل شود و از آن رونمایی کنند.»
اسیتا این قسمت از داستان ساخت تندیس مادر را با ترس و ناامیدی و بغضی که گلویش را گرفته چنین تعریف میکند: «هنرجویانی که روی تندیس مادر کار میکردند و اساتید دانشکده هنر به اداره شرعیات احضار شدند. این خبر بین هنرجویان زمزمهوار پخش میشد و همه میدانستیم که قرار است چه شود. چیزی نگذشته بود که دور مجسمه مادر را که هنوز تکمیل نشده بود با یک پارچه ضخیم و سبز پوشاندند. هنرجویان بعد از این اتفاق به شکل بیسابقه و در سکوت، دور از دید دیگران پشت آن پارچهها مشغول کار بودند. قسمت غمانگیز ماجرا این است که همه فهمیده بودیم که چهکار میکنند.»
اسیتا میگوید، وقتی که بالاخره پارچههای سبز و ضخیم را از روی تندیس مادر برداشتند، دیگر به سختی میشد نام آن تندیس را تندیس مادر گذاشت.
بر اساس گفتههای اسیتا که خود شاهد ماجرا بوده، نه تنها که سر مادر از مجسمه توسط اداره شرعیات حذف شد بلکه پیکر مادر با تغییراتی که رویش تحمیل شد دیگر هیچ شباهتی به یک مادر نداشت.
این تغییرات بنیادین در تندیس مادر در حالی از سوی هنرجویان پذیرفته شد که به قول اسیتا فردوس آنها(مسئولین اداره شرعیات) تهدید کرده بودند که مجسمه را با خاک یکسان میکنند.
با همهی این اوصاف، اسیتا میگوید: «تندیس مادر برای دانشجویان همچنان تندیس مادر بود. مادری که در حقش ظلم شده بود و نشانههای ظلم در پیکر بیجانش پیدا بود. ما بدون آنکه بدانیم سالها و سالها برای تندیس مادر سوگواری کردیم و جز پایان پای مادر دیگر هیچ جایی را برای دید و بازدید نداشتیم. هر کسی را که میخواستیم پیدا کنیم میدانستیم که کجا باید دنبالش بگردیم.»
اسیتا میگوید، «امیدوارم که تندیس مادر را تخریب نکرده باشند. تندیس مادر نمیدانم برای آنها نماد چه هست که با آن دشمنی دارند و اما برای ما، تندیس مادر، تصویر کامل از زنی بود که ظلم او را بیسر و بیجان کرده بود.»
اسیتا که خود نیز مجسمهای دارد و یک سال روی آن کار کرده است، ابراز نگرانی و ترس میکند که با سرنوشت تندیس مادر روبرو نشود.
او میگوید که «میترسم از اینکه تصویر مجسمهی خودم در شبکههای مجازی دست به دست شود و همه بنویسند که طالبان (مجسمهی دو زن) را نیز سیاهپوش کردهاند یا تخریب کردهاند.»
در همین حال مرسل عزیزی، یکی از دانشآموختگان دانشکده هنرهای زیبا در گفتگویش با خامه پرس میگوید که «نمیشود با طرز فکر کسی جنگید! طرز فکر طالبان که در محرومیت کامل از جامعه و تمدنهای شهری شکل گرفته است، نمیتواند جز تخریب و حذف و انکار چیز دیگری از خود به نمایش بگذارد.»
طالبان هنوز در مورد پوشاندن تندیس مادر و برداشتن آن چیزی نگفته اند.
اساتید دانشکده هنر هم پاسخگو نیستند و دلیل آنرا تهدیدهای امنیتی عنوان میکنند.
این تندیس طی روزهای اخیر توسط طالبان با تکه پوشانده شده بود. حذف این تندیس در شبکههای اجتماعی واکنشهای منفی گستردهای را در پی داشته است. برخی از کاربران از این اقدام طالبان بهشدت انتقاد کردهاند.