طرح: اسد بودا

مراکز آموزشی غرب کابل از پرتجمع‌ترین مکان‌های این شهر است که در آن کودکان مشغول آموزش هستند. طبق ماده کنوانسیون جهانی حقوق کودک، هر شخصی زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شود. با این تعریف (افغانستان نیز عضویت آنرا دارد) تمام قربانیان حملات اخیر بر مراکز آموزشی غرب کابل، کودک هستند. حمله انتحاری بر مرکز آموزشی کاج و بدرفتاری طالبان با اعضای خانواده قربانیان خشم جمعی مردم را به همراه داشته است. در این گزارش به واکنش اقشار مختلف مردم پرداخته‌ شده که شامل روزنامه‌نگاران، هنرمندان و نویسندگان می‌شود. آنان ضمن اینکه به هشتگ «نسل‌کشی هزاره‌ها را متوقف کنید» پیوسته‌اند، ماهیت زنجیره‌ي هزاره‌کشی را نیز به بحث گرفته‌اند.

صبح امروز جمعه، هشتم میزان/مهر یک حمله‌ی مرگبار دیگر، مرکز آموزشی کاج در غرب کابل را هدف قرار داد. در این حمله دست‌کم ۲۳ دانش‌آموز زیر ۱۸ سال کشته شدند و بیش از ۳۶ دانش‌آموز دیگر زخم برداشتند. اکثر قربانیان این حمله‌ی مرگبار، دختران هستند. طبق اطلاعات یکی از مسوولان مرکز آموزشی کاج، شخص مهاجم ابتدا نگهبان این مرکز را کشته و سپس جلیقه‌ی انتحاری‌اش را در میان دانش‌آموزان منفجر کرده است. این انفجار در بزرگترین صنف کاج اتفاق افتاده که گنجایش دست‌کم ۳۰۰ نفر را دارد. چند صف اول این صنف، پس از رویکار آمدن طالبان، جای دختران است.

اکثر مردم افغانستان، به ویژه کسانی که اخبار را از طریق شبکه‌های اجتماعی تعقیب می‌کنند، صبح امروز شان را با شنیدن خبر انفجار آغاز کردند که از اثر آن بیش از ۵۰ کودک/ دانش‌آموز کشته و زخمی شدند. پیش از این نیز حملات مشابه زیادی بر کودکان هزاره انجام شده بود. حمله بر مرکز آموزشی «موعود» که در آن دست‌کم ۵۰ کودک کشته و بیش از ۶۷ کودک دیگر زخمی شدند. حمله بر مرکز آموزشی «کوثر دانش» در ماه عقرب سال ۱۳۹۹ که بیش از ۲۴ کشته و ۵۷ زخمی برجای گذاشت. چند حمله‌ی انتحاری بر مکتب «عبدالرحیم شهید» در ماه حمل ۱۴۰۱ که آمار قربانیان آن بخاطر اعمال خشونت از سوی طالبان و بازداشت عوامل رسانه‌ها تا هنوز هم به‌صورت دقیق مشخص نشده است؛ اما آمار ابتدایی که صحت آن قابل تایید نیست نشان می‌دهد که بیش از ۲۶ کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشته است. حمله‌ی مرگبار بر مکتب دخترانه سیدالشهدا به تاریخ ۱۸ ثور ۱۴۰۰ خورشیدی که در آن بیش از ۸۵ کودک دختر کشته شدند و بیش از ۱۵۰ کودک دیگر نیز زخم برداشتند. و حمله بر مرکز آموزشی ممتاز که در نتیجه آن ۶ دانش‌آموز زخمی شدند. در هر یک از این حملات مشابه‌ کودکان هدف قرار گرفته‌اند.

غفران بدخشانی، شاعر در صفحه توییترش نوشته است: “سران خون‌آشام یک قبیله بیشتر از صد سال است که آگاهانه خون هزاره‌ را می‌ریزند.” آقای بدخشانی همچنان نوشته است که “ما تمام شدنی نیستیم! ما از هرات تا پامیر هزاره‌ایم.”

شماری دیگر از فعالان جامعه مدنی افغانستان هشتگ “نسل‌کشی هزاره‌ها را متوقف کنید” راه‌اندازی کرده‌اند که چندی پیش از سوی اعضای پارلمان بریتانیا مطرح شده بود. اعضای پارلمان بریتانیا در تحقیقاتی که ماه‌ها زمان برده بود، هزاره‌ها را در معرض خطر نسل‌کشی ارزیابی کرده و از کشورها خواسته بود تا از جامعه‌ی هزاره محافظت کنند. در نتایج این تحقیق، «طالبان و داعش» دو گروهی معرفی شده که هزاره‌ها را تهدید می‌کنند. طالبان در دور اول حاکمیت خود بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی دست به قتل عام هزاره‌ها زده بود که از سوی سازمان ملل به‌عنوان هولناک‌ترین جنایت شناخته شده است. در این جنایت بیش از ۲۰۰۰ هزاره در بلخ قتل عام شده است.

با وصف این، لینا روزبه، رونامه‌نگار و شاعر در توییترش نوشته است: “آنهایی که نسل‌کشی هزاره‌ها را تکذیب می‌کنند و می‌گویند که همه یک‌سان در افغانستان کشته‌ می‌شوند، … انسان بودن خود را تحت سوال می‌آورند. هزاره را قتل عام می‌کنند، کودک و جوان و مرد و زن‌شان را در هر کجا می‌کشند، برای هزاره عدالت‌خواهی کنید.”

همچنان سجاد نورستانی، روزنامه‌نگار در صفحه توییترش نوشته است: “کسانی که از نسل‌کشی هزاره‌ها در افغانستان اغماض می‌کنند و استدلال دارند که همه مردم یک‌سان در افغانستان کشته‌ می‌شوند، باید بدانند که هزاره فقط برای هزاره بودن… کشته می‌شوند.”

حمیرا قادری، نویسنده‌‌ در واکنش به کشته شدن دختران مرکز آموزشی کاج نوشته است: “تا کی هزاره‌کشی؟ واقعا تا کی؟ تا کی این مظلومیت و تاکی این سفاکی.” همزمان با این، صحرا کریمی، فیلمساز و هنرمند افغانستان نوشته است: “غرب کابلِ همیشه سوگوار به اتهام دانایی…”

رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان خطاب به هزاره‌ها نوشته است: “ای خواهر/برادر هزاره‌ام! صدایم را می‌شنوی؟ درد تنهایی و ناامیدی‌ات را حس می‌کنم، دردی که در طول تاریخ فقط بخاطر خوب بودنت کشیده‌ای.” آقای نبیل در ادامه افزوده است که این ظلمت و تاریکی مغلوب خواهد شد.

فوزیه کوفی، فعال حقوق بشر و عضو پیشین هیأت صلح افغانستان نوشته است که دانش‌آموزان در این شرایط سخت اقتصادی برای آموختن علم می‌روند اما اجسادشان به خانه برگردانده می‌شود. او طالبان را عامل کشتار مردم عنوان کرده است.

زهرا جویا، مدیر مسوولان رسانه رخشان نیز نوشته است توان دین تصاویر را ندارد. او همچنان گفته که ناتوان است و زمین‌گیر شده است. به باور خانم جویا، “طالب خوشحال است امروز چون هدف این گروه خون‌ریزی است.”

مسلم شیرزاد، خبرنگار نوشته است که “متاسفانه هزاره‌کشی متوقف نمی‌شود.” به گفته آقای شیرزاد “تا زمانی که سر ستیز با دانش و مذهب هزاره پابرجا باشد، چه غنی باشد و چه طالب، هزاره‌کشی پایان نمی‌یابد.”

از آنجائیکه بیشتر قربانیان این حمله‌ی مرگبار دانش‌آموزان دختر هستند، هدا خموش، شاعر و فعال حقوق زنان نوشته است: “چقدر بدبختیم، همیشه این بوده‌اند که قربانی می‌شوند؛ چه دختران پر پر شده در انفجار و چه مادرانی که در سوگ نشسته‌اند.”

مجیب مهرداد، شاعر و روزنامه نوشته است که برای “رسیدن به هر نوع عدالتی باید اول هزاره بود، همینجا نقطه‌ آغاز هر مبارزه‌ای در افغانستان است. تا هزاره در معرض مرگ و ستم و محرومیت است هیچ عدالتی وجود نخواهد داشت و تحقق نخواهد یافت و معنی نخواهد داشت.”

چرا هزاره‌ها هدف قرار می‌گیرند؟

اینکه چرا هزاره‌ها هدف قرار می‌گیرند به نظر دکتر محی‌الدین مهدی زنجیره‌ی کشتاری است که آنرا عبدالرحمان آغاز کرده بود و بازماندگانش ادامه می‌دهند. آقای مهدی در حساب کاربری توییترش نوشته است: “بایید عاقل باشیم: داعش از نسل‌کشی و کوچ اجباری هزاره‌ها سودی نمی‌بندد؛ نسل‌کشی و کوچ اجباری هزاره‌ها، برنامه‌ی مدون عبدالرحمن است خان بود، که اینک طالبان آنرا دنبال می‌کنند.”

دکتر یعقوب یسنا، پژوهشگر و استاد دانشگاه با تایید رای دکتر مهدی نوشته است: “داعش‌سازی در افغانستان بازی استخباراتی است که طرف‌ها از آن بهره می‌برند. طالب هزاره می‌کشد به داعش ارجاع می‌دهد؛ با این کار از طرفی به جهان وانمود می‌کند داعش وجود دارد تا از کشورها کمک دریافت کند و طرفی دیگر، هدفمندانه هزاره را نسل کشی می‌کند.”

اسد بودا، جامعه‌شناس و روزنامه‌نگار نوشته است: “سالهاست که مردم هزاره به‌صورت هدفمند قتل عام و زمین و دارایی آنها غضب می‌شود. در سال‌های اخیر اما نوک تیز پیکان کودکان هزاره را نشانه گرفته است. عاملان این قتل عام‌ها و قوم حاکم نه تنها از کشتار و کودک‌کشی‌شان متاسف نیستند، بلکه با شدت بیشتر نفرت‌پراکنی می‌کنند.”